ALFABE

Bilgiye ve birikime dayalı yazılarını “telgrafhane. org” sitesinden izlediğimiz Taylan Özbay, İlhan Selçuk’u andığı yazısında, onun “AtatürkçülüğünAlfabesi” adlı kitabından alıntı yapmış. Diyor ki Selçuk: 
“En karanlık dönemde en ileri atılımların inancını yitirmeyen adamdır Atatürk; işgal altındaki Türkiye’de bağımsız Cumhuriyeti düşünebilen ve amaçlayan kişidir.” 
Bu söz, etrafımızda tanık olduğumuz karamsarlığa, kuşatılmışlığa, yozlaşmaya, ilkesizliğe karşı bir yeniden diriliş reçetesidir.

 Işık Kansu
Cumhuriyet

Çok Okunanlar

TEMEL ÇATLAYINCA

Resim
Gazetede o fotoğrafı görünce, dudaklarımda acı bir tebessüm belirmiştir herhâlde. Ortada gün geçtikçe vahşileşen bir dünya sisteminin vücut bulmuş hâli Trump; bir yanında Aliyev, diğer yanında Paşinyan. Aralarındaki gerginliğe son verdiği için her ikisi de Trump’ı Nobel Barış Ödülü’ne aday gösteriyor; neşesi yüzünden belli olan Trump ise, “Kafkaslar’da barışı tesis etmenin” karşılığında Zengezur Koridoru’nu 99 yıllığına cebe indirmiş. Anadolu Ajansı haberi şu başlıkla veriyor: “Türkiye, Zengezur Koridoru'nun açılmasıyla küresel tedarik zincirlerinde merkez olabilir”. Muhakkak…   Aynı sahne, çok zaman önce Kafkaslar’da barışı tesis eden Trump beni bir başka düşünceye yolculuyor. Birinci Dünya Savaşı sona ermiş. Rusya’da Çarlık devrilmiş fakat Ekim Devrimi henüz hız almamışken; savaştan yenik çıkan Osmanlı’da kurtuluş fişeğini Mustafa Kemal ateşlemiş. Herkesin birbirine şüpheyle yaklaştığı, herkesin her an uyanık olma çabasında olduğu günler. Yenilmiş Osmanlı ve Çarlık ...
Devamını oku

TALAT PAŞA’YI MI KONUŞALIM KOMŞUSUNU SIRTINDAN VURANLARI MI?

Resim
Tarihsel tartışmalar; entelektüel ya da akademik boyutu aşıp güncel siyaset konusu olduğunda şayet gündemle kurulabilecek somut bir bağ varsa, gevezeliğin ötesinde bir parça anlam kazanıyor. Bu pencereden bakıldığında, lafı hiç de eğip bükmeden soralım: Bugünün gerçekliğinde tartışılması gereken Talat Paşa mıdır yoksa emperyalizme sırtını dayayıp, en güçsüz anında bir halkı sırtından bıçaklamaya yeltenmiş olanlar mı? Peki bunu tartıştırırlar mı? Açalım: Bugün, tehdit kendilerine dönmeye başlayınca en büyük AKP karşıtı kesilen nice liberal, liberal solcu ve hatta dinci 2000’lerin başında AKP’nin iktidara gelişiyle birlikte sırtlarını sağlam duvara dayayıp, ülkenin temel yapısına, tarihine, devrimine karşı fütursuz bir saldırıya geçmişlerdi. Bu saldırının kendi çıkarlarına kayıtsız-şartsız hizmet ettiğini gören kapitalist emperyalizmin de sırtlarını sıvazlamasıyla bu güruh bir baskı unsuruna dönüştürdüğü yalan ve çarpıtmalarıyla tarihimizi eğip bükmeye, yeniden ve kendince yazm...
Devamını oku

UĞUR MUMCU NEYİ TEMSİL EDİYOR?

Resim
Büyük ölüleri anmanın sabit bir yolu, yöntemi yok elbette. Ancak bir öz var ki, yitirildiğinde ölümlerin bize yüklediği sorumluluğa da hıyanet etmiş oluyoruz. Her 24 Ocak’ta olduğu gibi bu yıl da Uğur Mumcu’yu beylik cümlelerle ananlar çok olacak; “ bayrağı bizde ”ciler, “ emanetine sahip çıkanlar ”, “ bıraktığı yerden mücadeleye devam edenler ”… Gelin biz, “ Aslolan fikirdir ” deyip, bildiğimiz özden şaşmadan Mumcu üzerine düşünelim. İlk sorumuz, “ Eksilen neydi? ” olsun. Uğur Mumcu’nun alçakça katledilmesiyle neyi yitirdik? Yetkin bir araştırmacı gazeteciyi mi? Bugün Mumcu gibi, yolsuzluğun, hırsızlığın, kaçakçılığın, hayali ihracatın, rüşvetin üzerine giden yetkin araştırmacı gazetecilerimiz yok mu sahiden? Yeri dolmaz bir Atatürkçüyü mü? Atatürk üzerine, Atatürkçülük üzerine emek harcamış, fikirler ve çözümlemeler ortaya dökmüş nice yazarımız, düşünürümüz yok mu bizim? Toplumculuğu, solculuğu, sosyalistliği; hukukun üstünlüğüne, demokrasiye inancı mı? Ülkemizde bu değ...
Devamını oku

Bir Düş Görmüş Gibi / Esme Aras

Resim
Yazar Taylan Özbay’ın “Edebiyatımızın Ustalarının Gözünden Atatürk ve Devrimin Yönü” adlı kitabı (2020), Genel Yayın Yönetmeni olduğu Telgrafhane Yayınları tarafından yayımlandı. Kitabında Atatürk devrimlerini inceleyen Özbay, Cumhuriyet’in kazanımlarını edebiyatçıların gözünden aktarmayı amaçlamış. Onların düşüncelerine, ideallerine kulak verip düşledikleri geleceği yansıtmış. Öner Yağcı’nın önsözü ile açılan bu çalışmanın odağında Atatürk’ü görmüş, o günleri yaşamış, onun yolunu özümsemiş yazarlar var. Özbay’a göre edebiyatçılar, Kurtuluş Savaşı’nın ve devrimlerin önemini kavramış birer kanaat önderi, halk neferi olarak görev yapmıştır. Cumhuriyet devrimleri bir aydınlanma çağıdır ve Mustafa Kemal de bu doğrultudaki yol açıcı önderdir. Yürünecek yol da toplumcu bir yol olmalıdır. İşte Özbay buradan hareketle kitabında, severek okuduğu şu isimlere odaklanır. ∗ ∗∗ Osmanlı’nın dağılma sürecinde savaşlar sürerken, başta İstanbul olmak üzere işgal günlerine tanıklık eden bir kuşaktan gele...
Devamını oku

YAZAR TAYLAN ÖZBAY İLE “EDEBİYATIMIZIN USTALARININ GÖZÜNDEN ATATÜRK VE DEVRİMİN YÖNÜ” ADLI YAPITINI KONUŞTUK

Resim
  Çağdaş Türk Dili-   Atatürk devrimlerine sanatçıların sanatın, özellikle de yazarların gözünden bakmayı ne zaman düşündünüz,   kitabınızın oluşumundaki itici güç neydi? Taylan Özbay- Cumhuriyet Devrimi üzerine, özüne bakıldığında tarihi olmaktan çok düşünsel kitaplar yazmaya çalışıyorum. Bundaki itici gücü ise özellikle 12 Eylül sonrası toplumun düşün dünyasını baskılayan, sağcılaştıran sermayeci gerici karanlık ile semirme döneminde ona payandalık eden, her fırsatta da bunu sürdüren liberal sağ ve solun bir elden kurguladıkları yeni tarih anlayışına teslim olmamak gerektiği inancım ve bu amaçla toprağımızın en güzel en onurlu tarihsel sürecinin çarpıtılmamasına dair kendi küçük çabamdan alıyorum. “ Edebiyatımızın Ustalarının Gözünden Atatürk ve Devrimin Yönü ” aslında aynı doğrultudaki bir dizi kitabın sonuncusu. İlk kez, “Atatürkçülüğün Kurtuluş Savaşı” ile Kemalizmin asıl düşünsel temeli ve yönü üzerine birlikte düşünelim istemiştim. Bunu, “Uğur Mumcu Kemalizm ve S...
Devamını oku

NUSRET MAYIN GEMİSİ BURADA

Resim
  98 yılı olabilir mi acaba? Hafta içi yetmezmiş gibi, hafta sonu da bu kez dershanenin yolunu tutuyoruz. Binanın girişindeki gazete bayisinden cumartesi günleri yeni sayısı çıkan Leman dergisini alıyoruz ki, birazdan ders kitabının altına saklayalım, öğretmen görmeden tek göz de olsa hızlı hızlı okuyabilelim. Karikatürlerin dışında gözümüz elbette önce Can Yücel ’in o haftaki şiirini arıyor. Sonra yazılar: Vedat Özdemiroğlu , Lütfü Oflaz , Cezmi Ersöz , Nihat Genç … En çok Nihat Genç ! Yine uzun yazıyor; yine konudan konuya süzülürken okuru da peşine takıyor; bazen bir öykü, çokça memleketin hâline sitem. Saralım ileri… 2018 yılı, Ankara Kitap Fuarı. Yirmi yıl sonra ilk kez tanıştırılıyoruz, ilk gençliğimin sevgili yazarıyla. O günlerde yazdığı internet sitesinde benim de yazılarım yayınlanmakta, selam sabahın ardı, “ Seni tanıyorum ” diyor, “ seni bizim siteden tanıyorum, Telgrafhane’yi ayrıca biliyorum. Nasıl, döndürebiliyor musunuz, sıkıntınız var mı? ” Standın...
Devamını oku

BİR SABAH…

Resim
  Uyku tutmadı. Sabaha karşı. Araladım perdeyi, sokağa göz atacak oldum. Evimin penceresinden görünen tek devlet kurumu var: TÜİK! Birazdan mesaiye başlayacak personelini düşünsem. Hummalı bir koşturmaca. Topla, çıkar, çarp, böl. Bir tek kişinin istediği rakamlar çıkana dek… Olmadı baştan! Gerçi nicedir böyle memleket. Her şey, bütün çaba, güç kimdeyse onu memnun etmek için, onun dedikleri olsun diye. Topla, çıkar, çarp, böl. Memuru, bürokratı, gazetecisi, televizyoncusu, akademisyeni, politikacısı… Ne zaman bu hâle geldik biz? … Gün ağarıyor. TÜİK tabelasının ışığı söndü sönecek, sonra insanlar sokaklara dolacak. Yarın Uğur Mumcu’yu öldürdükleri günün otuz yıl sonrası. Kim Uğur Mumcu? Biri diyecek ki Atatürkçüdür, biri diyecek ki tarihimizin en yetkin gazetecisidir, öbürü diyecek ki solcudur, aydındır… Hepsi doğru, tamamı eksik. Mumcu, Kemalist: Ama Kemalizmi bir ideoloji olarak donduranlardan, orada kalanlardan değil; tam bağımsızlıkçı ve laik ...
Devamını oku

İÇ CEPHENİN SAVUNMA DUVARI

Resim
  “ Dünyanın bugünkü kepaze hâline insan bozuluyor ” diye yazmıştı İlhan Selçuk. Coğrafyamızın ve ülkemizin bugününe ve olası yakın tarihine baktıkça insan daha da bozuluyor. İki günlük hikâye değil çünkü olan biten. Biz buralara Huntington’lardan, Fukuyama’lardan, Graham Fuller’lerden, Henri Barkey’lerden geldik. Sovyetler Birliği’nin yıkılışının ardından, gözümüzün içine baka baka ulus devletlerin dinci rejimlerle zayıflatılacağını ve ardından türlü bahaneyle parçalanarak zararsız ve sömürüye açık kütlelere dönüştürüleceğini yazıp çizmediler mi? Bize bunları, hem de hedef ülkelerden birinin yurttaşıyken, üniversitelerin ilgili bölümlerinde ders kitabı, yardımcı kitap diye okutmadılar mı? Otuz yıldır bu ülkede olan biten her şeyin aslında neye hizmet ettiğini bilip de anlatamamanın derdi değil midir sırtımıza vurulan? Nedir Büyük Ortadoğu Projesi ? İçeride ve dışarıda, kimdir bu projenin taşeronları? Gelmekte olanı görenler, İsrail’in İran saldırısını gözlemlerken Mustafa Ke...
Devamını oku

İşgalci kamyonunun altında kalan çocuğun umudu / Barış Pehlivan

Resim
Babası ile birlikte hastanedeki annesini ziyarete gidiyordu. Üzerlerine doğru bir kamyon hızla gelmeye başladı. 6 yaşındaki çocuk bedeni kamyon tekerleklerinin arasındaydı. Mucize eseri, sağ kurtuldu. Baba şoförden davacı olmak istese de nafileydi. Çünkü kamyon, İstanbul’u işgal eden düşmanlara aitti. Gün geldi, işgal edenler gitti, beyaz at üstünde Refet Paşa Türk ordusuyla İstanbul’a girdi. Onu alkışlayan ellerden ikisi, işgalci kamyonunun altında kalan çocuğundu. Ve o çocuk büyüdü, Atatürk’ün Dolmabahçe Sarayı’ndaki naaşının başındaki son nöbetçi bir teğmen oldu. İşgalci kamyonundan kurtulan, kurtuluşu alkışlayan, 10 Kasım’ın askeri Aziz Nesin’di. YAKUP KADRİ’Yİ TİTRETEN HABER Sanatçıların “ Reddediyoruz ” başlıklı bildirisi yayımlandı geçen hafta. Orada şu satırlar dikkatimi çekti: “Cumhuriyetimizin değerleri alt üst edilmiş. Monarşi hayranlığı körükleniyor. Osmanlı İmparatorluğu’nun birkaç yüzyılı kapsayan aydınlanma çabaları göz ardı edilerek en karanlık, en gerici, en baskıcı dö...
Devamını oku

DOĞRUYU İZLEMEK, GERÇEĞİ KANITLAMAK (UĞUR MUMCU YAZI DİZİSİ / 3)

Resim
Mumcu, 1 Eylül 1977’de, ‘Amacımız iyi ve güzel yazmaktan çok, doğruyu izlemek, gerçeği kanıtlamak ve sonuç almaktır’ diye yazar. Her biri birer anahtar cümledir adeta… Yüreğinde halkına karşı duyduğu sorumluluk duygusuyla gazeteciliğe başlayan, aydınlanma ve emek kavgasını ayrılmaz bir bütün olarak gören Uğur Mumcu, siyasal mücadelesinde üstüne basa basa vurguladığı yöntemiyle de örnek bir aydındır. Özellikle içinden geçtiğimiz günlerde hatırlanması ve izleri takip edilmesi gereken bu yöntem, gericilerin, halk düşmanlarının, iç ve dış sömürücülerin kokulu rüyası olmuştur... Mumcu, 1 Eylül 1977’de, “Amacımız iyi ve güzel yazmaktan çok, doğruyu izlemek, gerçeği kanıtlamak ve sonuç almaktır” diye yazar. Her biri birer anahtar cümledir adeta... Soyut sözlerle, teorik veya tarihsel tartışmalarla siyasal kavga verilemeyeceğine inanır Uğur Mumcu. İşin can alıcı yanı güncel siyasal kavganın içinde olup olmamaktır. “Türkiye’de birçok insan, olayları, ‘slogan’ düzeyinde ele alır” der, “...
Devamını oku